okresie międzywojennym mieszkańcy Woli Rafałowskiej przejawiali dużą aktywność społeczną. W 10 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, 11.XI.1928r. odbyły się 2 dniowe uroczyście, a ich żywym pomnikiem było utworzenie „Komitetu budowy domu ludowego”. 2 października 1932 r. odbyło się zebranie założycielskie zwołane przez pana Józefa Sobka, gospodarza, cieszącego się dużym autorytetem na wsi. Powołano Zarząd i Radę Nadzorczą. Członkami pierwszego Zarządu zostali: Piotr Szydełko (przewodniczący), Stanisław Szydełko (sekretarz), Ludwik Czarnota. Członkami Rady Nadzorczej zostali wybrani: Józef Sobek, Ludwik Szydełko, Karol Drozd, Wojciech Chmiel, Stanisław Czarnota, Jan Czarnota, Henryk Marciniec, Tomasz Czarnota. Istotną kwestią było miejsce budowy, nie chciano budować na gruncie gminnym tylko na kupionym przez społeczność, ponieważ obawiano się, że gmina może zamknąć budynek i ludzie nie będą się mieli gdzie gromadzić. Cegłę na budowę zakupiono w Cegielni na Krzyżyku, a drewno na składzie. Prace stolarskie wykonał Józef Czarnota i Roman Piłat. W 1933 r. wybrano Komisję Rewizyjną w celu kontrolowania rachunków Polskiego Domu Ludowego. W jej skład weszli: Józef Sobek, Karol Drozd i Ludwik Szydełko.
Budowę rozpoczęto wiosną 1933 r., a 29 października zorganizowano wieczornicę oraz zabawę taneczną. Dochód z tej imprezy służył na wykonanie prac wykończeniowych PDL. W styczniu 1934 roku zaciągnięto pożyczkę w Kasie Stefczyka w kwocie 1900 zł na wykończenie sali, która miała przynosić zyski. W 1934 r. w Polskim Domu Ludowym mieściła się już Kasa Stefczyka i Sklep Kółka Rolniczego. Za zajmowane pomieszczenia pobierano czynsz w kwocie 15 zł miesięcznie. Do Kasy Stefczyka rolnicy wpłacali składki, a w zamian mogli brać pożyczki. Jesienią 1934 r. został poświęcony nowo oddany budynek. Z tej okazji zaproszono delegata z Patronatu Spółdzielni Rolniczych we Lwowie (koszt zorganizowania uroczystości to 10 zł). 31 grudnia tegoż roku została podpisana deklaracja przystąpienia do Związku Spółdzielni Rolniczych i Zarobkowo-Gospodarczych w Warszawie.
Od sierpnia 1935 r. w piwnicach PDL zaczęła funkcjonować Spółdzielnia Mleczarska, która przerabiała 6 000 l mleka dziennie. Produkowano żółte sery wysokotłuszczowe, masło i maślankę. Produktem ubocznym była serwatka, którą chłopi brali do karmienia trzody chlewnej. Produkowano również kazeinę, a latem lody. Praca w mleczarni była bardzo ciężka, wszystkie urządzenia i maszyny były poruszane siłą ludzkich mięśni.
W sierpniu 1936 r. Zarząd Polskiego Domu Ludowego złożył wniosek do Banku Rolniczego o subwencje w kwocie 2000 zł na wykończenie budynku wewnątrz. W 1937 r. mieściła się tu sala lekcyjna.
24 października 1937 r. odbyło się pierwsze organizacyjne zebranie Koła Kobiet, a 31 października został wybrany Komitet Koła Kobiet. Przewodnicząca Maria Szyszka, członkinie: Anna Szydełko, Zofia Szydełko, Weronika Czarnota, Bronisława Czarnota, Felicja Bujakówna, Weronika Szydełko, Wiktoria Murias i Stefania Czarnota. Kolejnymi przewodniczącymi KGW były: Bronisława Czarnota, Anna Międlar (najdłużej), Stanisława Sroka, Helena Rochecka, Anna Kordoń, Janina Szydełko, Lucyna Płodzień, Wanda Szydełko i Irena Czarnota. Panie w trakcie swojej działalności organizowały kursy kulinarne, ogrodnicze, przygotowywały uroczystości wiejskie: dożynki, jasełka oraz przedstawienia dla mieszkańców m. in. „O zbóju Madeju”. Organizowały również wyjazdy m. in. do Wieliczki i na Dożynki Centralne do Warszawy.
7 listopada 1937 r. została uroczyście otwarta czytelnia, do prowadzenia której wybrano radę w składzie: Stanisław Szydełko (Wieś) – kierownik Mleczarni, Stanisław Szydełko (Tomaszówka) – kasjer Mleczarni, Roman Piłat i Ludwik Czarnota. W grudniu tego samego roku zorganizowano opłatek, na którym została przedstawiona pierwsza słowna scenka teatralna przygotowana przez mieszkańców.
17 lipca 1938 r. odbyło się walne zgromadzenie Spółdzielni Spożywców „Wolanka”, na którym wybrano Zarząd: Ludwik Szydełko, Stanisław Czarnota, Józef Sobek, Józef Nizioł. 28 sierpnia otwarto sklep „Wolanka”, był on konkurencją dla handlu żydowskiego, a swoje zadania realizował w oparciu o Statut Związku Spożywców Rzeczypospolitej z 1931r.
W tym samym dniu zdecydowano o nadbudowie budynku, o piętro, gdzie miały mieścić się biura Mleczarni, następnie siedziba KGW. W okresie międzywojennym spółdzielczość w naszej wsi odgrywała istotną rolę w życiu gospodarczym.
Podczas drugiej wojny światowej w 1942 r. w Polskim Domu Ludowym byli przetrzymywani ludzie z łapanek, do momentu zorganizowania dalszego transportu. Do pilnowania schwytanych Niemcy postawili miejscowych strażaków, którzy wykorzystując moment nieuwagi Niemców umożliwili ucieczkę kilkorgu zatrzymanym. Kiedy podczas załadunku ludzi na wozy ich ilość się nie zgadzała, oprawcy bili kolbą karabinu strażaka Józefa Bartoszka (z „Huty”) pytając „Gdzie ludzie”. Ten nic nie powiedział i bity był aż stracił przytomność, już nigdy nie doszedł do zdrowia, a niedługo po wojnie zmarł.
W latach powojennych w budynku PDL mieściła się Mleczarnia, klubokawiarnia z pierwszym na wsi telewizorem, mieszkanie dla nauczyciela, siedziba KGW, przez jakiś czas przyjmował tu lekarz, były prowadzone sklepy. W piwnicach, po mleczarni, przez krótki czas pracownicy Spółdzielni Usługowo – Wytwórczej Kółek Rolniczych
w Budziwoju, Betoniarnia i Cegielnia w Woli Rafałowskiej produkowali supremę (materiał izolacyjny wiórowo-betonowy).
Budynek przeszedł kilka remontów i nadal służy społeczności lokalnej. Mieści się tu filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Chmielniku, Świetlica, na górze Izba Tradycji – siedziba Stowarzyszenia Promocji i Rozwoju Wsi Wola Rafałowska „Nasza Wola”, a w piwnicy funkcjonuje siłownia.
Duch naszych przodków, którzy tworzyli to miejsce z taką miłością i pieczołowitością wciąż nam towarzyszy i dodaje sił do dalszych działań.
-
OoZ00326
Kurs nauki gotowania w Woli Rafałowskiej, początek lat 60, Dom Strażaka. Przy stole od lewej: Anna Międlar, Helena Ruman, Maria Ziaja, Władysława Oczoś, Zofia Ruman, Genowefa Budziwół, Stanisława Sroka, II rząd: Dorata Gabryk, Teresa Kornasiewicz, Lidia Szela, Emilia Nizioł. Genowefa Bazan, Zofia Krzywonos, Anna Socha, Maria Szydełko, Władysława Witowska.
-
OoZ02635
Działacze ZWM „Wici” podczas pierwszego powiatowego zjazdu – lipiec 1932 roku w Woli Rafałowskiej.
-
OoZ02636
Uczestnicy drugiego powiatowego zjazdu ZMW „Wici” – 10.VI.1934 r. Wola Rafałowska.
-
OoZ02644
Drużyna Związku Strzeleckiego w Woli Rafałowskiej – lata 20–te lub 30-te. Od lewej: Jan Piłat – instruktor, Kazimierz Szydełko, Jan Bujak, Jan Szydełko, Walenty Ruman, Franciszek Woźniak, Jan Marciniec, Piotr Czarnota, Franciszek Ochędowski, Maciej Murias, Stanisław Drozd – komendant.
-
OoZ02645
Prawdopodobnie starsza Drużyna Strzelecka. Ze zdjęcia odczytano: Mazur, Piotr, Szostak, Paduch, Narchwojski, Nizioł, Sobek, Busz. Leżący po prawej stronie to Stanisław Szydełko „Pan Brat”.
-
OoZ03738
Zbigniew Czarnota przy domu (warsztaty) w SUW, Spółdzielnia Usługowo-Wytwórcza Kółek Rolniczych 1966 r.
-
OoZ04329
KGW kurs gotowania w roku 1948, w Woli Rafałowskiej.
-
OoZ04330
Pracownice mleczarni w Polskim Domu Ludowym próbują ser własnej roboty lata 50.
-
OoZ04331
Pracownice mleczarni w Polskim Domu Ludowym. Od lewej Dorota Gabryk (Korbecka), Maria Ziaja (Szydełko), Maria Szydełko (Nizioł) oraz Helena Ruman (Szydełko) sklepowa.
-
OoZ04334
Wycieczka do Wieliczki organizowana przez Spółdzielnię Usługowo-Wytwórczą (SUW) w Woli Rafałowskiej, rok 1967.
-
OoZ04354
Pracownice mleczarni w Polskim Domu Ludowym pobierają próbki zawartości tłuszczu, lata 50. Maria Ziaja (Szydełko), Janina Szydełko (Dzierżak).
