Błędowa Tyczyńska Parafia

Od początku swojego istnienia Błędowa Tyczyńska była częścią chmielnickiej parafii. Kościół parafialny uposażył Jan Pilecki, wojewoda krakowski i  jeden z możnych administrujących tymi terenami, który to za zgodą biskupa przemyskiego, uposażył kościół parafialny w Chmielniku
i Błędowej Tyczyńskiej. Warto zaznaczyć, że kościół w Chmielniku miał wiele nadanych przez rodzinę Pileckich przywilejów. Otrzymał dziesięciny snopowe z pół sołtysich, dwa łany roli, prawo rybołówstwa w potokach chmielnickich, prawo do ścinania drzew w lasach na budowę, wolne mielenie w młynach i wiele innych. Niestety tereny hrabstwa tyczyńskiego w XVI/XVII wieku wielokrotnie ucierpiały od częstych najazdów tatarskich. W jednym z nich, w roku 1624 drewniany kościół w Chmielniku został spalony przez Tatarów i uległ całkowitemu zniszczeniu. Według tradycji obraz Matki Bożej Łaskawej ocalono i został umieszczony w ołtarzu głównym nowo wybudowanego (w 1742 r.) kościoła. Do tej parafii należała Błędowa Tyczyńska przez wiele lat. 

Jednak w XIX wieku ludność zamieszkująca Błędową Tyczyńską zapragnęła wzniesienia własnej świątynia, by móc uczęszczać do niej na wspólne nabożeństwa. Plany te pokrzyżowały jednak I oraz II wojna światowa. Potrzeba posiadania własnego kościoła była jednak tak silna, że  zaraz po zakończeniu działań wojennych wrócono do realizacji planów. W dniu 18.11.1948 roku biskup Franciszek Barda polecił budowę kościoła i plebani dla nowo powstającej placówki duszpasterskiej. Rozpoczęto starania o uzyskanie wszystkich niezbędnych zezwoleń i zgody na budowę. Zmiany ustrojowe, trudne warunki powojenne, jeszcze trudniejsze warunki ekonomiczne i bytowe sprawiły, że prace ruszyły dopiero  w 1956/7 roku. Pole pod kościół sprzedał wujek Heleny Puterla – Pan Czarnota. Budowę kościoła prowadził ksiądz Julian Pleśniak, chmielnicki proboszcz.  Do momentu ich ukończenia wierni korzystali z tymczasowej kaplicy mszalnej. Dnia 12 lipca 1958 roku odbyło się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego w bryłę nowo powstającego kościoła. W tym samym roku, 12 lipca, w Błędowej Tyczyńskiej erygowano wikariat eksponowany, którego administratorem został ksiądz Eugeniusz Śpiewla. Ksiądz z Chmielnika przekazał 15 hektarów lasów i pół, na utrzymanie księdza, gdy powstawała parafia. Las został dość szybko sprzedany, ponieważ były potrzebne pieniądze na budowę kościoła. Natomiast pole zostało zabrane przez państwo pod spółdzielnię produkcyjną. Ksiądz Śpiewla był bardzo dobrym gospodarzem. Razem ze starszą młodzieżą wydobywał piasek z pobliskiej rzeki, suszył cegłę, przygotowywał i organizował jasełka, które były wystawiane również w pobliskich miejscowościach. Zdobyte w ten sposób pieniądze były przekazywane na materiały potrzebne na budowę. Część środków przeznaczył na zakup statuy św.  Teresy, Serca Pana Jezusa  oraz sztandaru. Ksiądz Śpiewla mieszkał wówczas w domu u Państwa Sitarzów. Przy budowie kościoła było ogromne zaangażowanie komitetu założycielskiego, ale również całej społeczności. Na zdjęciach z archiwum widać liczne grupy społeczników wykonujących czynności budowlane. Dodatkowym argumentem motywującym mieszkańców była obawa, że pozwolenie na budowę może zostać cofnięte. Dwa lata później zakończono budowę świątyni p.w. MBKP i św. Jana Kantego. Jej poświęcenia dokonał ks. Biskup Stanisław Jakiel. Nastąpiło to w dniu 13.11.1960 roku. W tym samym czasie powstała plebania. Kościół został zaprojektowany przez inżynieria Andrzeja Galara. Jego istotnym elementem jest strzelista wieża zwieńczona krzyżem. Wejście do wnętrza prowadzi przez portyk. W środku nad drzwiami znajduje się chór muzyczny. W posadzce wytyczona została biegnąca wzdłuż nawy ścieżka prowadząca do prezbiterium, gdzie zobaczyć można sporych rozmiarów witraż przedstawiający krzyż. Poniżej mieści się malarska kompozycja stanowiąca ścianę ołtarzową. Pokryta jest ona polichromią uwieczniającą sceny biblijne. Dwa ołtarze boczne zadedykowane patronom świątyni. Dodatkowo, przy ołtarzu św. Jana Kantego złożono relikwie świętego. Ściany oraz sklepienie wyłożono drewnianą boazerią. Wolną przestrzeń wypełniono płaskorzeźbami przedstawiającymi kolejne stacje Drogi Krzyżowej. Ksiądz Eugeniusz Śpiewla posługiwał w Błędowej do 1961 roku.  Pozostawił, w dniu odejścia do nowej placówki, kościół murowany i plebanie w stanie surowym. Wyjechał do Sanoka, na nową parafię gdzie objął posługę wikariusza. Z Sanoka trafił w okolice Leżajska a następnie do Izdebek. Swoje życie zakończył w Domu Starców EMAUS w Korczynie. Kolejnym proboszczem został ksiądz Jan Baj.  Do zakończenia prac na plebani mieszkał również w domu u Pana Józefa Sitarza. Pełnił funkcję proboszcza aż do emerytury tj. 1961-1979 r. Krótko, bo tylko na rok, dostał pomocnika, księdza Antoniego Wożniaka. Wikariat
w Błędowej Tyczyńskiej podniesiono do rangi samodzielnej parafii w roku 1979. Jej pierwszym proboszczem mianowano ks. Jana Gocka, który sprawował rolę proboszcza aż do roku 2004. Jego następcą został ksiądz dr Zbigniew Kosik, który pełni posługę do dnia dzisiejszego.  Ksiądz Jan Gocek już jako emerytowany kanonik, pozostał na parafii z kolejnym proboszczem, aż do swojej śmierci 29.08.2016 roku. Został pochowany w zbiorowej mogile z rodzicami na cmentarzu w  Czudcu.

Główną patronką parafii jest Maryja , Matka Zbawiciela i Królowa Polski. Święto patronalne i odpust parafialny przypada 3 maja. Drugim patronem parafii jest niezwykły profesor, pokorny i miłosierny święty Jan Kanty. Opiekun uczniów, nauczycieli i rodzin. Liturgiczny obchód ku czci św. Jana Kantego przypada na dzień 20 października i ma rangę wspomnienia obowiązkowego.

Bryła błędowskiego kościoła przyciąga uwagę swoją lekkością i stopniem asymilacji z otoczeniem. Jasna elewacja i strzelista, stojąca obok dzwonnica, wyróżniają świątynię i podkreślają jej duchowe funkcje. Wysoki dach oraz wertykalizm linii sprawia, że kościół zyskuje niezwykłą ekspresję i lekkość. Światło przenikające do wnętrza przez wysokie jasne okna stwarza wrażenie uduchowienia,
a powtarzające się we wnętrzu pionowe linie i znaczna odległość do zwieńczenia kierują wzrok ku górze. Do kościoła stojącego wśród drzew, u podnóża niewielkiego wzniesienia prowadzą zwężające się ku górze schody, a do wnętrza wiodą trzy wejścia przeznaczone dla wiernych. Sylwetkę kościoła wyróżnia okazały balkon z kilkoma podporami. Można się do niego dostać krętymi schodami, które znajdują się we wnętrzu dzwonnicy. Z balkonu można bezpośrednio przejść na kościelny chór, gdzie znajdują się organy.

Świątynia o współczesnej bryle architektonicznej, ale wyraźnie nawiązująca do tradycji, prezentuje architekturę kościoła wiejskiego z jedną nawą dla wiernych, na rzucie zbliżonym do kwadratu, przysuniętą do oddzielonego drewnianymi przyporami czworoboku, gdzie znajduje się prezbiterium – miejsce Liturgii Eucharystii. Od północnej strony znajduje się zakrystia i niewielkie pomieszczenia gospodarcze. Wnętrze kościoła wyraźnie podkreśla przestrzeń, która dobrze akceptuje odnowę liturgiczną po II Soborze Watykańskim. Centrum eucharystyczne, jest podkreślane przez wysoki, dwuspadowy dach o jednej kalenicy. Pod tym dachem tylko jeden ołtarz funkcjonuje jako stół eucharystyczny, gdzie ksiądz odprawia mszę świętą odwrócony twarzą do wiernych. Początkowo projekt kościoła zakładał betonowy strop, ale z braku dostępnych materiałów inżynier, architekt Galara zmienił koncepcję stropu na drewnianą. Mieszkańcy Błędowej dawali drewno na stropy
i przypory z okolicznych lasów. Konstrukcja kościoła to: deska, suprema czyli izolacja i na wierzch deska modrzewiowa. Wnętrze kościoła obijane było deską modrzewiową już za czasów księdza Baja, a wykonywali to rzemieślnicy z okolic Dubiecka.  

Ścianę prezbiterium wypełnia fresk malowidło krakowskich artystów, przedstawiające biblijną scenę Ostatniej Wieczerzy. Postać Chrystusa w środku tej barwnej kompozycji została zastąpiona przez Ciało wcielone, czyli tabernakulum. Fresk przedstawiający Ostatnią Wieczerzę łączy w sobie elementy malarstwa współczesnego oraz malarstwa bizantyjskiego. Wyraża się to przede wszystkim w sposobie przedstawienia postaci – prostota, powściągliwość, surowe kształty i powaga autorytetu. Wszystkie postacie znajdują się na jednym poziomie, siedzą obok siebie przy stole ofiarnym, łączy je poza Nauczycielem i jedną wiarą, którą wyznają, nimb świętości, znajdujący się za ich głowami. Prostotę, a zarazem surowość podkreśla oszczędna gama barwna: odcienie stonowanej żółci, złota, błękitu, zieleni i bieli. Ekspresja twarzy apostołów, kierunek spojrzenia, gesty – służą wyrażeniu uczuć i podkreśleniu centrum całej kompozycji, jakim jest tabernakulum. Całość fresku na frontalnej ścianie świątyni przedstawia elementy liturgii Wielkiego Czwartku. Po lewej stronie widzimy scenę rozpoczynającą Liturgię, a mianowicie moment obmycia nóg apostołów przez Jezusa Chrystusa. Scena ta ma wymiar również symboliczny, nikt z wiernych nie spotka Jezusa jeśli nie obmyje swojej duszy z grzechów. Obok głównej sceny, wzrok wiernych, zwrócony ku ołtarzowi, znajdzie starotestamentową scenę poświęcenia pierworodnego syna przez Abrahama. Bóg chciał wypróbować wierność i oddanie Abrahama i rozkazał, by ten ofiarował Mu swojego jedynego syna  Izaaka. Wierny Abraham mimo cierpienia spełnia rozkaz. Gdy podnosi rękę z mieczem, by zabić Izaaka, Bóg go powstrzymuje. Scena ta nawiązuje do poświęcenia swego Syna przez Boga, dla naszego zbawienia. Prawą stronę fresku wypełniają sceny przedstawiające moment modlitwy
w Ogrójcu oraz Zesłania Ducha Świętego. Niezwykłe są także przywołane symbole wiążące się z tym, co ma spotkać Jezusa Chrystusa, a mianowicie z męką drogi krzyżowej: widzimy chustę Weroniki, ocierającej twarz umęczonemu Zbawicielowi. Drewno dominuje w wystroju błędowskiego kościoła. Drewniana jest chrzcielnica oraz ołtarze boczne, Matki Bożej Królowej Polski i świętego Jana Kantego znajdujące się w świątyni. Wszystkie te elementy wyposażenia wykonał absolwent Szkoły Podstawowej w Błędowej Tyczyńskiej, znany artysta rzeźbiarz, Józef Wąsacz. Chrzcielnica
o nowoczesnej formie przywołuje scenę z Nowego Testamentu, moment chrztu Pana Jezusa
w Jordanie. Z drewnianego tła delikatnie wynurza się sylwetka Jana Chrzciciela oraz Ducha świętego jako gołębicy. Kolorem zaznaczona jest tylko szata Chrystusa oraz woda, w której stoi Zbawiciel. Nowe wspaniałe baptysterium zostało ufundowane przez mieszkańców i poświęcone 3 maja 2009 roku podczas odpustu parafialnego. Obrazy znajdujące się w ołtarzach bocznych zachwycają pięknem i prostotą. Obraz matki Bożej Królowej Polski znajdujący się w prawym, bocznym ołtarzu malował pan Mitał z Hyżnego. Wiele lat później prace malarskie i poprawki wykonała Maria Grodecka. Postaci Matki Bożej towarzyszą rzeźbione postacie patronów Polski – świętego Stanisława i świętego Wojciecha. Obrazy wchodzące w skład drugiego bocznego ołtarza a mianowicie, obraz przedstawiający świętego Jana Kantego, drugiego patrona parafii, wraz z niewielkimi, symbolicznymi przedstawieniami cudów dokonanych przez świętego są autorstwa Marii Grodeckiej. Błędowska świątynia jest niezwykle bogata w cenne i niepowtarzalne dary, będące dowodem związku mieszkańców wsi i okolicznych miejscowości z tym małym, wiejskim kościołem. 

Figury świętego Antoniego i Najświętszego Serca Pana Jezusa wykonał Adam Szczepański, rzeźbiarz samouk. Kiedy w miejscowości powstał kościół, to przebywający od czasów wojny za granicą Adam Szczepański, przez brata Tadeusza, podarował świątyni te dwie piękne figury, które potem pomalował i ozdobił malarz Mitał. Baldachim znajdujący się w kościele jest ufundowany przez byłego kierownika szkoły pana Tadeusza Sowę. Sztandary z wizerunkami świętych, noszone w procesjach zakupili do kościoła mieszkańcy Borówek. Kiedy do Sanktuarium w Chmielniku został namalowany nowy obraz, jako zasłona obrazu Matki Bożej Łaskawej”, stare malowidło zostało podarowane przez księdza Pleśniaka, ówczesnego proboszcza Chmielnika, mieszkańcom parafii w Błędowej Tyczyńskiej. Do dzisiaj obraz ten znajduje się w zakrystii błędowskiej świątyni. Stiukowa droga krzyżowa, wisząca na ścianach kościoła, stanowi wspaniałą grupę czternastu płaskorzeźb przedstawiających mękę Chrystusa. Została zakupiona przez księdza Eugeniusza Śpiewlę, jeszcze do starej drewnianej kaplicy. Z dzwonem wiszącym w dzwonnicy błędowskiej świątyni związana była przez lata tajemnica. Kiedy mieszkańcy Błędowej wybudowali już swój nowy kościół to zażartowali do ówczesnego proboszcza chmielnickiego, księdza Juliana Pleśniaka, że Błędowa kupiła jeden dzwon do Chmielnika i teraz go sobie zabierze.  Ksiądz Pleśniak zakupił wtedy z własnych funduszy wspaniały dzwon do parafi, wykonany przez przemyskich ludwisarzy – Felczyńskich. Pierwsze wyposażenie kościół w Błędowej Tyczyńskiej otrzymał z Chmielnika, w postaci kielichów, małej monstrancji, szat liturgicznych. Nowy był tylko ornat z Matką Bożą Królową Korony Polskiej, to dar od księdza Pleśniaka. Organy błędowskiego kościółka były piękne, choć stare, dziesięciogłosowe z drewnianymi piszczałkami, dwa głosy w pedałach, niestety nie były odpowiednio zabezpieczone ze względu na wielkie okna, ogromne zmiany temperatur (w lecie na chórze temperatura dochodziła nawet do 45 stopni) i uległy zniszczeniu. Pierwszym organistą był Kazimierz Gargała. Później, przez 25, lat był Pan Eugeniusz Kusz. Po jego kadencji funkcję objął Pan Witold Kozłowski z Chmielnika i pełni ją do dnia dzisiejszego. Pierwszym kościelnym, opiekującym się kościołem był Pan Stanisław Sitarz. Potem Bronisław Kozak a następnie Czarnota Stanisław,  Sroka Antoni i Sroka Mariusz. Aktualnie o wystrój świątyni dba pani Zofia Możdżeń oraz wielu innych parafian. Za czasów pracy duszpasterskiej ks. Jana Gocka została wybudowana nowa plebania, pomalowano dach kościoła oraz zainstalowano nowe ogrzewanie kościoła w 2004 roku. Ksiądz kanonik,  Jan Gocek doprowadził do poświęcenia budynku tzw. nowej szkoły, zadbał o uroczystą oprawę uroczystości nadania imienia szkole. Był bardzo zaangażowany w  sprowadzaniu relikwii św. Jana z Kęt do kościoła w Błędowej Tyczyńskiej. Nastąpiło to w dniu 11 czerwca 2005 roku. W dniu 28 sierpnia 2005 roku nowym proboszczem parafii w Błędowej Tyczyńskiej został ks. dr Zbigniew Kosik. Na mszy inauguracyjnej kazanie głosił ks. dziekan Kazimierz Guzy. Dotychczasowy proboszcz – ks. kanonik Jan Gocek, przeszedł na zasłużoną emeryturę, pozostając na parafii aż do swojej śmierci. W 2006 r. nastąpiła całkowita wymiana nagłośnienia
w kościele, wykonawcą był pan Adam Jagodziński ze Strzyżowa, zakupiono nowe głośniki oraz wzmacniacz. Tego samego roku nastąpiła wymiana figurek do szopki – zakupiono nowe, a figurka dzieciątka Jezus została przywieziona przez proboszcza ks. Zbigniewa Kosika z pielgrzymki do Ziemi Świętej, z Betlejem i podarowana parafii. W 2007 roku ks. proboszcz Zbigniew Kosik wraz
z parafianami dokonał niezbędnych napraw oraz doprowadził do wymiany zniszczonych
i nieszczelnych okien. W miejsce starych wprawiono nowe okna zespolone, podwójne w oprawie stolarki aluminiowej. W marcu 2008 wykonano łącza energetyczne przygotowujące zasilanie dzwonu, a w październiku zamontowano mechanizm napędzający dzwon na wieży. Przez ostatnie lata dokonano wile prac budowlanych wokół budynku kościoła min. chodnik z kostki brukowej wokół kościoła, remont schodów przed kościołem, odnowienie wieży kościelnej, zmiana wystroju zewnętrznego wokół kościoła – nasadzenie drzew i krzewów itp. Obecnie parafia stoi przed bardzo ważnym przedsięwzięciem inwestycyjnym, a mianowicie remont ołtarza. Dokonano już pierwszej części tzn. podestu pod ołtarza z kamienia. Parafianie sukcesyjnie gromadzą środki finansowe, które są deponowane na koncie bankowym parafii. 

Z parafii Błędowa Tyczyńska zostało wyświęconych dwóch księży. Ksiądz Władysław Szela i ksiądz Cyrul Jerzy. O ile o księdzu Szeli mało kto z mieszkańców coś wspomina, tak ksiądz Jerzy Cyrul jest misjonarzem Zgromadzenia Saletynów. Obecnie posługuje na terenie toczącej się wojny, Ukrainie – Krzywy Róg. Wcześniej posługiwał w Zaporożu, jeszcze wcześniej w Kazachstanie i Niemczech. Ma bardzo bogate doświadczenie kapłańskie a zarazem trudne życie jako misjonarz. Jest w stałym kontakcie z naszą wspólnotą parafialną i jej częstym gościem. W tym trudnym czasie wojennym wspieramy go rzeczowo i finansowo na miarę parafialnych możliwości. Z terenu wsi Błędowa Tyczyńska – Krzywa, ale terenu należącego do parafii Wola Rafałowska, zostało wyświęconych jeszcze dwóch księży. Rodzina pokoleniowo związana z posługą kapłańską a mianowicie ksiądz Tadeusz Korbecki – Zgromadzenie Pallotynów (1941 – 2016),  święcenia kapłańskie przyjął 14 czerwca 1970 roku w Ołtarzewie z rąk bpa Bronisława Dąbrowskiego oraz jego bratanek, 42 lata później, ksiądz Piotr Korbecki. 12 maja 2012 roku w Sanktuarium Matki Bożej Saletyńskiej w Dębowcu złożył śluby wieczyste na ręce generała – ks. Silvano Marisa MS. Eucharystii przewodniczył ks. Andrzej Zagórski MS, prowincjał.

Parafia dla społeczności błędowskich mieszkańców jest bardzo ważnym miejscem nie tylko ze względów duchowych, ale też społeczno-kulturalnych. Jest jedynym miejscem skupiającym pokoleniowo mieszkańców. Za jej pośrednictwem odbywają się wszystkie kulturalne i  okolicznościowe imprezy, wszystkie ważne wydarzenia czy jakiegokolwiek zbiórki, działania charytatywne.