Historia utworzenia Ochotniczej Straży Pożarnej w Woli Rafałowskiej wiąże się z datą 31 października 1932 roku. W tym dniu grupa miejscowych działaczy ludowych wśród których byli między innymi: Józef Nizioł, Roman Piłat, Wojciech Szydełko, Stanisław Szydełko i Ludwik Szydełko oraz Wojciech Szydełko, Ludwik Czarnota, Henryk Marciniec i Jan Szydełko postanowiło powołać na terenie miejscowości Wola Rafałowska Ochotniczą Straż Pożarną. Podjętą inicjatywę czynnie poparło 47 mieszkańców wsi, którzy spontanicznie wstąpili w szeregi nowo tworzonej strażackiej, organizacji społecznej. Pierwszym Prezesem OSP zostaje Józef Nizioł, funkcję Naczelnika obejmuje Roman Piłat.
W dniu 12 maja 1933 roku OSP w Woli Rafałowskiej zostaje oficjalnie zarejestrowana jako stowarzyszenie za pośrednictwem starosty powiatu rzeszowskiego u Wojewody Lwowskiego Władysława Belina – Prażmowski. W przeciągu dwóch lat po powstaniu OSP przeprowadzona zostaje na terenie wsi publiczna zbiórka na zakup sikawki konnej, a ze względu na brak wystarczających środków finansowych zaciągnięto na ten cel pożyczkę w Kasie Stefczyka. W 1934 r. OSP zostaje wyposażona w sikawkę konną, wyznaczono również gospodarzy, którzy na wezwanie straży ogniowej mieli się niezwłocznie stawić przy remizie z końmi. Postanowiono, że sikawka zostanie umieszczona w jednym z zabudowań w obrębie szkoły podstawowej. Zebrania członków OSP odbywały się w sali Polskiego Domu Ludowego, bo taką nazwę nosił wówczas obecny Dom Ludowy.
Przy OSP od 1934 roku do początku l963 roku działał aktywnie amatorski zespół teatralny, który w tym okresie wielokrotnie wystawiał znane utwory sceniczne. W szeregach jednostki znajdowała się drużyna żeńska, która aktywnie wspomagała swych kolegów w działalności kulturalnej.
W 1949 r. Zarząd OSP zakupił motopompę M-200 w fabryce w Bielsku Białej. Dużym wyzwaniem dla strażaków z Woli Rafałowskiej była w latach 1956-1960 budowa budynku Domu Strażaka. Obiekt ten został wybudowany i częściowo sfinansowany przez miejscowych strażaków przy wsparciu mieszkańców wsi. Pomocy finansowej przy budowie udzieliły nam także powiatowe władze pożarnictwa w Rzeszowie. Materiały na budowę były między innymi dostarczane furmankami ze zburzonych domów po wojnie z Rzeszowa, a także na miejscu przygotowywano ręcznie i wypalano cegłę na budowę Domu Strażaka.
Strażacy po ukończeniu budynku remizy aktywnie angażują się w prowadzone na terenie wsi społeczne inwestycje. Pomieszczenia budynku Domu Strażaka zostają udostępnione miejscowej szkole podstawowej na prowadzenie zajęć lekcyjnych do czasu wybudowania nowego budynku szkoły. Kolejne lata to również unowocześnianie posiadanego wyposażenia i sprzętu, dotychczasową motopompę z wozem zastępuje wóz gaśniczy z motopompą M-800 zapinany do ciągnika. W minionym okresie strukturami OSP w Woli Rafałowskiej kierowali następujący druhowie: w latach 1932 – 1938 funkcję Prezesa OSP pełnił Józef Nizioł, kolejnym Prezesem został druh Piotr Czarnota – pełnił tę funkcję do 1945 roku. Następuje zmiana osób funkcyjnych w OSP, kierownictwo OSP obejmuje Komendant OSP. Na to stanowisko zostaje powołany druh Walenty Smyczek, a po kilku latach obejmuje tę funkcję druh Kazimierz Bartoszek. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie do 1960 roku. W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku ster kierowania miejscową jednostką OSP obejmują druh Jan Czarnota oraz ponownie druh Walenty Smyczek. Kierują pracami Zarządu aż do połowy lat siedemdziesiątych, a po nich w kolejnych latach funkcję prezesa Zarządu OSP pełnili również druhowie: Zdzisław Grad, Jan Rejwer, Mieczysław Wójtowicz, Stefan Witowski, Ryszard Czarnota, a od 2003 r. do chwili obecnej Jan Kucaj. 1985 roku OSP w Woli Rafałowskiej otrzymuje sztandar ufundowany przez miejscowe społeczeństwo, a Komenda Rejonowa Straży Pożarnych w Łańcucie przekazała z tej okazji dla OSP nowy samochód Żuk GLM z wyposażeniem.
Następuje rozbudowa Domu Strażaka, zostają wykonane 2 nowe pomieszczenia garażowe. Ponownie wszelkie prace budowlane społecznie wykonują członkowie miejscowej OSP. Lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku to rozwój organizacyjny OSP. Jednostka rozrasta się liczebnie do 80 członków, powstają dwie drużyny młodzieżowe MDP chłopców i jedna drużyna MDP dziewcząt.
W 1996 roku OSP otrzymuje z Urzędu Gminy w Chmielniku podwozie ciężkiego samochodu terenowego Ural, które przy wsparciu Zarządu Głównego ZOSP w Warszawie oraz Urzędu Gminy w Chmielniku zostaje zabudowane w firmie BOCAR i przystosowane do celów gaśniczych. Rok 1997 to pamiętna powódź tysiąclecia. Strażacy z Woli Rafałowskiej, na wezwanie Komendy Wojewódzkiej PSP, ruszają na pomoc powodzianom w okolicach Mielca w ramach kompanii odwodowej z Rejonowej Komendy Straży Pożarnej w Łańcucie gdzie przez kilkadziesiąt godzin z pełnym poświęceniem prowadzą działania ratownicze w rejonie wsi Borowa i Gliny Małe oraz umacniają wały przeciwpowodziowe na Wiśle. Wielu z nich po raz pierwszy widziało taki ogrom zniszczeń. Był to niewątpliwie dla miejscowych, naszych strażaków prawdziwy egzamin poświęcenia i ofiarności.
Od roku 1999 w związku ze zmianami administracyjnymi w kraju jednostki OSP gminy Chmielnik w tym nasza zostają włączone w system ochronny p. pożarowej powiatu rzeszowskiego kierowany przez utworzoną Komendę Miejską PSP w Rzeszowie. OSP z terenu gminy Chmielnik podporządkowane były do chwili zmian Komendzie Rejonowej PSP w Łańcucie.
Kilka lat później ponownie klęska powodzi nawiedza nasze województwo. Kolejny raz miejscowi druhowie z Woli Rafałowskiej śpieszą z pomocą. Tym razem w okolice Sandomierza i Tarnobrzega. Ludność z zalanych terenów, która ucierpiała w wyniku powodzi otrzymała także pomoc materialną ze strony miejscowej OSP. Miejscowi strażacy spontanicznie przeprowadzili zbiórkę posiadanych własnych produktów rolnych, żywności i wspólnie z pozostałymi OSP z terenu gminy dostarczyli poszkodowanym ponad 8 ton produktów i artykułów rolnych. Ostatnia powódź, która nawiedziła Podkarpacie w 2010 roku także ponownie dowiodła, że nasi strażacy są gotowi nieść pomoc i ratunek nie tylko na terenie gminy Chmielnik ale także w innych rejonach województwa podkarpackiego. Miejscowi strażacy z pełnym zaangażowaniem i ofiarnością pomagali ratować dobytek i usuwali skutki powodzi na terenie wsi Sokolniki i Furmany w powiecie tarnobrzeskim, w miejscowości Sadkowa Góra i Borowa w powiecie mieleckim, a także na terenie powiatu łańcuckiego w sąsiedniej wsi Albigowa. Po zakończeniu działań ratowniczych została zorganizowana przez naszych strażaków akcja pomocy materialnej w postaci zbiórki płodów rolnych dla rolników zalanych wsi Trześń i Orliska Sokolnickie w gminie Gorzyce. Były to jedne z szeregu podejmowanych działań ratowniczych oraz zaangażowania w niesieniu wszechstronnej pomocy w minionych latach przez miejscowych strażaków. W ciągu całego minionego okresu działalności OSP w Woli Rafałowskiej strażacy wielokrotnie dawali przykład pełnego zaangażowania i poświęcenia w prowadzonych akcjach ratowniczo-gaśniczych.
Ostatnie lata naszej strażackiej działalności przyniosły gruntowne doposażenie sprzętowe miejscowej jednostki OSP, poprawił się także stan bazy lokalowej. Strażacy z Woli Rafałowskiej dysponują obecnie 2 samochodami ratowniczo – gaśniczymi z wyposażeniem oraz samochodem operacyjnym. Posiadają także specjalistyczny sprzęt ratowniczy i niezbędne wyposażenie w tym aparaty ochrony dróg oddechowych. Dysponujemy również środkami ochrony osobistej strażaków oraz szeregiem niezbędnego osobistego wyposażenia.
Jednostka OSP posiada także zamontowany system selektywnego alarmowania powiadamiający strażaków o zdarzeniu. W 2022 roku OSP została doposażona w bardziej nowoczesne samochody do swej działalności.
Od szeregu lat druhowie systematycznie uczestniczą i biorą czynny udział w ważnych uroczystościach religijnych naszej parafii m. in.: warta grobowa, procesje. Miejscowi strażacy ciągle starają się wzbogacać potencjał zarówno sprzętowy jak również osobowy jednostki OSP.
Jednostka OSP w Woli Rafałowskiej od kilkunastu lat jest aktywnie zaangażowana w akcję honorowego krwiodawstwa strażaków OSP. Nasi strażacy systematycznie oddają ten drogocenny lek zarówno w zorganizowanych akcjach jak też indywidualnie w stacjach krwiodawstwa. Ostatnie lata działalności Ochotniczej Straży Pożarnej w Woli Rafałowskiej to poza prowadzonymi standardowymi działaniami ratowniczymi prowadzimy rozbudowaną edukację w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej zarówno w szkołach podstawowych na terenie gminy jak też lokalnego społeczeństwa podczas różnego rodzaju imprez plenerowych i spotkań.
W 2022 roku obchodziliśmy jubileusz 90-lecia działalności. Także w tym roku jako formacja ratownicza nie zapomnieliśmy o uchodźcach z Ukrainy. Miejscowi strażacy podejmowali również na granicy wielogodzinne akcje pomocy w okresie największego nasilenia osób uciekających w obliczu konfliktu zbrojnego z Ukrainy. Organizowanie pomocy humanitarnej dla szeregu osób, różnych narodowości w tym również naszych rodaków z Litwy i Ukrainy jest także dla nas, osób noszących granatowy, strażacki mundur celem, który realizujemy przy współpracy z innymi OSP i stowarzyszeniami.
Nasi poprzednicy, założyciele miejscowej OSP w latach trzydziestych minionego wieku pomimo szeregu bardzo trudnych początków tworzenia ochotniczej formacji pożarniczej byli bardzo zdeterminowani w swej społecznej działalności. W posiadanej historycznej dokumentacji OSP jest bardzo wiele zawartych informacji świadczących o ich działalności. Naszym obowiązkiem jest zachowanie i pielęgnowanie oraz pamięć o kilku pokoleniach strażaków, mieszkańców Woli Rafałowskiej tworzących historię miejscowej formacji pożarniczej. Obecnie Ochotnicza Straż Pożarna w Woli Rafałowskiej podtrzymująca wieloletnie wypracowane tradycje i zwyczaje poprzedników liczy 62 członków w tym 17 kobiet. OSP gromadzi również w swych szeregach młodzież w MDP. Jednostka Operacyjno – Techniczna działająca w strukturach OSP liczy 32 strażaków – ratowników posiadających stosowne, wymagane wyszkolenie pożarnicze w tym 7 strażaków – ratowników posiadających uprawnienia kwalifikowanej pierwszej pomocy przedmedycznej.
Opracował Jan Kucaj
