Błędowa Tyczyńska to niewielka wioska położona w województwie podkarpackim, powiecie rzeszowskim, gminie Chmielnik. Jej powierzchnia to 9,77 km 2 i około 976 mieszkańców. Ze względu na swoje nietypowe, szerokie rozłożenie obszarowe sąsiaduje z miejscowościami: Zabratówka, Chmielnik, Borówki, Brzezówka i Hyżne oraz Wola Rafałowska.
Według kart historii to osada lokowana na prawie niemieckim, leżąca nad potokiem Chmielnik. Powstanie wsi związane jest z dziejami Rusi Czerwonej, którą w 1349 roku, prawem spadkobiercy, król Kazimierz III zwany Wielkim, zdobył i przyłączył do Polski. W 1368 roku, król Kazimierz Wielki zezwolił na lokalizację miasta Tyczyn, który wraz z przyległymi terenami stał się własnością króla. Pierwsze wzmianki na temat wsi Błędowa Tyczyńska pojawiają się na początku XV wieku, a istniała na pewno w roku 1450. Początkowo tereny wsi były znacznie większe niż obecnie ponieważ z części wsi powstała Wola Rafałowska oraz znacznie później Zabratówka. Na przełomie XIV i XV wieku wsie: Chmielnik, Błędowa Tyczyńska, Wola Rafałowska i Zabratówka należały do tak zwanego „hrabstwa tyczyńskiego” a obszarowano do Ziemi Sanockiej. Jednostka ta funkcjonowała
w okresie od XIV do XVIII wieku. W jej skład wchodziły późniejsze powiaty: sanocki, brzozowski, leski oraz część powiatów krośnieńskiego i rzeszowskiego. Ziemia Sanocka była częścią województwa ruskiego, w skład którego wchodziły jeszcze ziemia lwowska, ziemia przemyska, chełmska i halicka. Stolicą był Lwów. Na przełomie XV i XVI stulecia stanowiła ona własność możnego i wpływowego rodu rodziny Pileckich. Kiedy ostatnia z rodu, Anna Pilecka, poślubiła Krzysztofa Kostkę, herbu Dąbrowa (ok. 1585 r.), dobra tyczyńskie, do których należała Błędowa Tyczyńska, przeszły w ręce Kostków. Na mocy testamentu z 6.07.1646 roku miejscowości należące do dominium tyczyńskiego, takie jak Błędowa Tyczyńska, Chmielnik i Wola Rafałowska przeszły w ręce, spokrewnionej
z Kostkami, szlacheckiej rodziny Działyńskich herbu Ogończyk. Do dóbr tych mieli także pretensje krewni Kostków – Braniccy, herbu Gryf. W roku 1670 Jan Klemens Branicki, marszałek nadworny, najechał zbrojnie dobra tyczyńskie odbierając je Michałowi Działyńskiemu. Po latach sądowych sporów prawnymi posiadaczami ziem „hrabstwa tyczyńskiego” stali się Braniccy. Izabella
z Poniatowskich – siostra ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego, w roku 1748, w wieku 18 lat zawarła związek małżeński z Janem Klemensem Branickim, ale większość życia spędziła w Białymstoku. Była trzecią żoną wówczas 59 – letniego hetmana, do którego należały dobra tyczyńskie. Ponieważ nie mieli dzieci, po śmierci męża, musiała dokonać podziału majątku pomiędzy spadkobierców. Zatrzymała dla siebie, do roku 1808, dobra tyczyńskie, w tym Błędową Tyczyńską. Początkowo spore obszarowo dobra tyczyńskie w XIX wieku rozpadły się na dużo mniejsze szlacheckie posiadłości. W XIX wieku wschodnia część dominium tyczyńskiego, między innymi wsie: Błędowa Tyczyńska, Chmielnik, Borek Stary i Nowy oraz Brzezówka należą już do rodu Szymanowskich. W roku 1855 właścicielem Błędowej Tyczyńskiej był Mazur Szymanowski. W 1886 roku te tereny objął w posiadanie Władysław Szymanowski, a od 1890 wieś należała do Jadwigi Szymanowskiej i Józefa Kranza. Od 1905 roku do 1910 roku wieś należy do Karola i Adeli Wysockich. A od 1911 roku dobra dworskie w Błędowej Tyczyńskiej zakupili Adam i Michalina Maj. Po 1945 roku gospodarstwo przejął ich wnuk Bolesław Jaworski, który mieszkał jeszcze w wiosce do 1956 roku. Wzniesiony w XIX wieku dwór został sprzedany przez ówczesnego właściciela Bolesława Jaworskiego – Spółdzielni Zdrowia w Rzeszowie, z przeznaczeniem na Izbę Chorych. Niestety w 1962 roku dwór przeznaczono do rozbiórki. Elektryfikacja wsi miała miejsce w latach 1962/63. Wcześniej instalowano na słupach tzw. kołchoźniki – głośniki radiowe.
Warto wspomnieć, że obecnie na terenie wsi Błędowa Tyczyńska rozwija się agroturystyka np. Eko Chatka Państwa Kuszów, Siedlisko Wianki i Kalosze Państwa Kruczków. Takiemu rozwojowi na pewno służy sytuowanie wsi, urozmaicona rzeźba terenu z pagórkami i malowniczymi dolinkami przeplatanymi zalesionymi wąwozami. Walory krajobrazowe wynikają z różnorodności roślin. Pięknie wyglądają kwitnące łąki, pola uprawne oraz kępy drzew, krzewów rosnących nad wiejskim potokiem. Doliny i wzniesienia porośnięte są wspaniałymi drzewami np. olcha szarą i czarną, jesionem, jaworem czy brzozą. Daje to schronienie wielu gatunkom ptaków i zwierząt. Najliczniej spotykanymi ptakami na tym terenie są wróble, mazurki, szczygły, sroki, kawki, jaskółki, słowiki i skowronki. Tu można spotkać dzięcioła, myszołowa, bażanta, kuropatwę i wielu innych przedstawicieli skrzydlatych braci. Łąki dają schronienie żabom, ropuchom, traszkom, zaskrońcom, padalcom a nawet groźnym żmijom zygzakowatym. Chociaż te gatunki zwierząt są coraz niej widoczne ze względu na całkowita mechanizację rolnictwa i ocieplenia globalnego w środowisku. Błędowskie lasy są czyste i można tu spotkać większe zwierzęta takie jak sarny, dziki, lisy, jelenie, kuny, zające, łasice, borsuki a nad potokiem coraz częściej odnajdujemy ślady działalności bobrów. Zauważalne jest zjawisko coraz bardziej odważniejszego opuszczania terytorium lasu przez dziką zwierzynę. Zwierzęta bardzo odważnie emigrują do miejsc cywilizacji.
Dzisiaj Błędowa Tyczyńska to wieś z pełną elektrycznością, gazyfikacją, telekomunikacją
i kanalizacją. Nie ma już budynku Szkoły Podstawowej, Poczty Polskiej czy oddziału Banku Spółdzielczego, nie ma szerokiego handlu jak dawniej w GS-ie. Jest budynek hali produkcyjnej firmy Chmielnik Zdrój imieniem św. Franciszka z Asyżu. Działa lokalne Stowarzyszeni na rzecz rozwoju
i promocji wsi Błędowa Tyczyńska, RAZEM. W budynku zlikwidowanej Szkoły Podstawowej obecnie znajduje się Dom Ludowy, w którym funkcjonuje również oddział przedszkolny ze Szkoły Podstawowej nr 3 z Chmielnika. Jest również filia Biblioteki Publicznej z Chmielnika. Tuż obok jest budynek OSP, którego prezesem jest Krzysztof Ciura. W budynku OSP ma swoją siedzibę i prężnie działa zarejestrowane Koło Gospodyń Wiejskich. Przewodnicząca jest Pani Janina Ciura. Stoi jeszcze budynek ponad 100-letniej „starej” Szkoły Podstawowej. Znajduje się w nim punkt konsultacyjny do spraw uzależnień i pomocy rodzinie – siedziba Stowarzyszenia „Trzeźwa Gmina”. Funkcjonuje jeszcze Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, ale niestety nie w takim wymiarze jak na początku XX wieku, ale częściowo odsprzedano w ręce prywatnych firm handlowo usługowych np. ZAMPOL. Funkcjonuje piekarnia „Magma”. Jedynym i głównym ośrodkiem skupiającym mieszkańców wsi Błędowa Tyczyńska jest Parafia pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski i św. Jana Kantego.
Jak każda wioska tak i Błędowa Tyczyńska ma przysiółki. Niektóre z nich istnieją od samego początku, niektóre są już zapomniane i się ich nie używa, znów kolejne powstają i coraz częściej są używane stając się coraz bardziej popularne. Najsłynniejsze to Burdasz, Skalenica, Kłapy, Dział-Krzywa (Góra), Kozielec, Czarna, Zacisze, Granice, Debrza, Potoki, Wielka Góra i Zawodzie – Pogorzeliska. Mniej popularne to Maina, Jadachy, Debrza Wielki Dół czy Habajówka. Z nowszych określeń przysiółków pojawiają się nazwy np. Srokówka, Rokitówka czy Wąsaczówka.
Warto wspomnieć o naszych sołtysach. W latach 50/60 tych sołtysem wsi był Pan Tadeusz Murias. W latach 60/70 tych był sołtysem Pan Marian Kusz. W latach 70 – tych, do 1985 r. tą funkcję pełnił Pan Ciura Józef. Następnym sołtysem był Pan Witold Oślizło (1985-90). Kolejnym była Pani Irena Kozak (1990-99). Jej następcą został Eugeniusz Kmiotek (1999-2010). Później urząd ten piastowała Pani Walas Krystyna (2010-2018). Od roku 2018 do dnia dzisiejszego sołtysem wsi jest Pani Bogumiła Żurek.
Ciekawostką jest forma powiadomienia społeczeństwa o zebraniu wiejskim. Jak wspominają mieszkańcy pierwsza forma była bardzo prosta i powszechna. Po zakończonej mszy świętej, pod kościołem, sołtys ogłosił że jest zebranie tzw. Gromada na dużej sali w Domu Ludowym. Każdy się tam udawał o wyznaczonej porze. Było to ważne wydarzenie i z każdego domu ktoś na tej gromadzie był obecny. Za czasów, gdy sołtysem była ta sama osoba co listonosz, forma komunikacji się uprościła i można byłoby rzec, że stała się bezpośrednią formą osobistego powiadomienia mieszkańca.
Z czasem pojawiła się forma plakatów i afiszów na tablicach ogłoszeń. Wykorzystywano również ogłoszenia parafialne w niedzielę. Obecne czasy to już sms, media społecznościowe jak Facebook. Jednak frekwencja największa była w najtrudniejszych czasach, trudnych zmian politycznych, społecznych i bytowych. Obecnie tylko garstka ludzi przychodzi na zebrania wiejskie.
Niewątpliwie życie mieszkańców wsi Błędowa Tyczyńska na przestrzeni ostatnich lat bardzo się zmieniło, nie tylko życie codzienne, ale tradycje i panujące zwyczaje, obyczaje a także zachowania międzyludzkie, relacje społeczne.
